Chesterton Çiti Kuralı Nedir?

 

Chesterton’ın Çiti: Anlamadığınız Şeyi Yok Etmeden Önce Düşünün!

Chesterton’ın çiti, İngiliz yazar ve düşünür Gilbert Keith Chesterton’ın 1929 yılında yazdığı The Thing: Why I Am a Catholic,  adlı kitabında yer alan bir öyküden gelir. Öyküde Chesterton şöyle der:

“Bir konuda reform yapılması gerektiği zamanlarda, mevcut olanı bozmadan önce dikkate alınması gereken basit bir ilke vardır. Bu ilke muhtemelen bir paradoks olarak düşünülebilinir. Basit düşünmek adına bunu bir yolun ortasına dikilmiş bir çit olduğunu varsayalım.

Bir reformcu çite neşeyle yaklaşır ve şöyle der. “Bunun bir kullanım amacı olduğunu görmüyorum, hadi kaldıralım.” Daha akıllı bir reformcu ise şöyle yanıtlar: “Eğer bunun kullanımını görmüyorsan kesinlikle onu kaldırmana izin vermeyeceğim. Git ve düşün. Geri gelip bana bunun ne için kullanıldığı söylediğin zaman, onu kaldırmana izin verebilirim.”

Chesterton’ın çiti sizin de fark ettiğiniz gibi bir metafordur. Bu çit örneği mevcut durumu anlamadan değiştirmeye çalışmanın tehlikelerine işaret eder. Bir şeyin orijinal mantığını bilmeden, ne ölçüde kaldırılması, değiştirilmesi veya olduğu gibi kalması gerektiğini ancak tahmin edebiliriz.

Bunun yaşanmış en büyük örneği 55 milyon kişinin hayatını kaybettiği, 1951 – 1965 yılları arasında yaşanan “Büyük Çin Kıtlığını ” gösterilebilinir. Mao Zedong, her serçenin yılda 4,5 kilogram tahıl tükettiğine inanıyordu. Bu nedenle ülkede serçe katliamı başladı. Serçelerin kitlesel olarak yok edilmesi, başta çekirgeler olmak üzere tarıma zararlı böceklerin aşırı çoğalmasına neden oldu. Bunun devamında ise, Çin’deki tarımsal üretim büyük zarar gördü. Sonuç ise insanlık tarihindeki en büyük insan yapımı felaketlerden biri olacaktı.

Güncel bir örnekte ise bir işyerine yeni gelen İK yada bir yöneticinin bazı şeyleri anlamadan karlılığı arttırmak için alacağı önlemlerin çalışanları mutsuzlaştırıp, üretimin zayıflamasına yada kalifiye eleman kaybına yol açması olarak verebiliriz.

Kısaca bir yerde bir çit varsa önce neden orada olduğunu anlayıp avantaj ve dezavantajlarını kavradıktan sonra çite ne yapılacağına karar verilmelidir.